Enige tijd geleden heeft stichting Bite Back een handhavingsverzoek ingediend bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Dit omdat we van mening zijn dat het Dolfinarium de eerder gemaakte afspraken (voorschriften als aanvulling op de dierentuinvergunnng) op meerdere punten stelsematig overtreedt.

Het is daarbij vooral opmerkelijk dat sommige handelingen die de dieren moeten verrichten ter vermaak van bezoekers letterlijk genoemd worden als gedragingen die niet meer voor zouden mogen komen. Van een grijs gebied of verkeerde interpretatie kan dan ook geen sprake zijn.

Succes!
Nu we het resultaat hebben ontvangen, blijkt dat het Dolfinarium inderdaad op maar liefst 20 verschillende show-onderdelen de vergunning heeft overtreden. Dat betekent dat 20 opdrachten die de dieren moeten uitvoeren helemaal niet op deze wijze mogen voorkomen.

Gevolgen
De shows moeten uiterlijk op 11 april zijn aangepast. Indien vergelijkbare overtredingen daarna nog steeds plaatsvinden, kan er een flinke boete worden gegeven of zelfs overgegaan worden tot (tijdelijke) sluiting van het park.

Sluiting
We zijn van mening dat er vaak genoeg is aangetoond dat het Dolfinarium slechts een circus op vaste locatie is, waar dieren worden gehouden die daar helemaal niet geschikt voor zijn en waar dieren slechts als clowns worden gezien voor het vermaak van bezoekers. We eisen dat het park nu eindelijk eens de deuren gaat sluiten.

Wij willen dat er een onafhankelijk onderzoek komt om te zien welke individuen eventueel nog met een rehabilitatietraject naar het wild kunnen. Dieren waarvoor dit niet mogelijk is moeten worden overgeplaatst naar een gespecialiseerde opvang-locatie, bijvoorbeeld die in de vorm van afgesloten zeebaaien. Ook in Frankrijk wordt momenteel met de hulp van Paul Watson een dergelijke locatie onderzocht.

De overtredingen

In totaal heeft men kunnen constateren dat er zeker 20 show-onderdelen niet aan de vergunningseisen voldoen. Deze behandelen we hier.

Let op: onze klacht aan de RVO hebben we voorzien van videobeelden uit 2024. De foto's die hieronder staan, zijn echter deels uit 2024 en deels uit 2023 en dienen daardoor vooral als illustratie van de situatie. Deze handelingen mochten echter ook in 2023 niet voorkomen, waardoor ze wel ook relevant zijn.

1. Dolfijnen

Veruit de meeste situaties kwamen voor tijdens de shows met de dolfijnen, en dan specifiek tijdens de show in het Dolfijndomijn. Het viel ons hierbij op dat verschillende trucjes die eerder niet meer voorkwamen, langzaamaan weer geïntroduceerd zijn in de shows. Het betreft dan handelingen die puur dienen voor het vermaak van bezoekers, zonder verdere educatieve boodschappen.

Het surfen op de neus van dolfijnen

Tijdens de shows werden trainers voortgeduwd over het water door dolfijnen door de voet op de neus van de dolfijn te zetten.

De RVO zegt hierover dat dit een onnatuurlijke gedraging is waaraan geen educatieve boodschap verbonden is. De gedraging is ook niet noodzakelijk voor de verzorging van het dier en de interactie heeft geen directe link met een eventuele educatieve boodschap.

Het in elkaar gehaakt ronddrijven

Tijdens de shows drijft een dolfijn op de rug. Vervolgens haakt een trainer de voeten in de staart van de dolfijn en zo drijven ze samen rond. Er wordt geen educatieve informatie verschaft aan de bezoekers tijdens deze handeling.

Ook de RVO zegt hierover dat dit onnatuurlijk gedrag is waaraan geen educatieve boodschap is verbonden. De gedraging is ook niet noodzakelijk voor de verzorging van het dier. Indien het op de rug drijven dat wel zou zijn (bijvoorbeeld voor het verrichten van medisch onderzoek), dan nog zou het inhaken met de voeten van een trainer daarbij niet nodig zijn. Daardoor mag deze handeling niet meer voorkomen.

Dolfijnen springen over de trainers heen

Tijdens de show in het theater springen de dolfijnen meermaals over twee trainers heen die in het water liggen. We hebben kunnen constateren dat dit tot drie keer kort achter elkaar gebeurt.

De RVO zegt hierover dat dit een onnatuurlijke gedraging is waaraan geen educatieve boodschap verbonden is. Dit mag dan ook niet meer voorkomen.

Daarnaast zijn we als Bite Back ook van mening dat dit een gevaarlijke situatie kan opleveren voor zowel de trainers als de dieren. Op video's is te zien hoe de dieren rakelings langs de trainers springen. Een miscalculatie of onverwachte beweging kan rampzalige gevolgen hebben.

Dolfijnen springen op de kant

Meermaals tijdens de show moeten dolfijnen uit het water op de kant springen. Hier is meestal geen educatief doel aan verbonden.

De RVO schrijft hierover dat hoewel ongebruikelijk, het op de kant springen soms wel voor kan komen in het wild bij dolfijnen. Omdat hier echter geen sprake is van een educatief onderdeel van de voorstelling is dit niet de bedoeling.

In deze hoedanigheid mag deze handeling dan ook niet meer voorkomen.

Dolfijnen steken de staart boven het water uit

Tijdens de show steken dolfijnen meermaals de staart boven het water uit, soms in combinatie met wat lijkt op een zwaaibeweging richting het publiek.

Deze handeling staat specifiek beschreven in de toevoeging op de vergunning (de voorschriften) als handeling die alleen mag voorkomen mits er sprake is van een educatieve boodschap.

In de show is er bij deze handelingen echter geen sprake van een educatieve boodschap, waardoor het een overtreding is van de afspraken.

Dolfijnen draaien rondjes met een trainer

Tijdens de show draaien twee dolfijnen gezamenlijk met een trainer rondjes om hun as, zonder dat daarbij een educatieve boodschap naar voren komt.

De RVO schrijft hierover dat de synchrone handeling een antropomorf karakter heeft omdat het lijkt op het draaien van een persoon. De dieren imiteren de trainer.

Omdat hier geen sprake is van het overbrengen van een educatieve boodschap en dit niet noodzakelijk is voor de verzorging van het dier, betreft het een handeling die niet voor mag komen.

Dolfijnen springen over een waterstraal

Tijdens de show zet men een waterstraal aan waar de dolfijnen vervolgens overheen moeten springen.

Hoewel het springen zelf een natuurlijke gedraging is, aldus de RVO, is het springen over objecten dat niet. Daarnaast is er ook geen educatieve boodschap verbonden aan deze handeling en is het niet noodzakelijk voor de verzorging van het dier.

Daarom is deze handeling eveneens aangemerkt als ongewenst en mag dus niet meer voorkomen.

Dolfijn maakt op commando geluid boven water

Tijdens de show moet een dolfijn geluid maken op commando boven water.

Hoewel het maken van geluid onder water een natuurlijke gedraging is, is het maken van geluid boven water dat niet. De RVO erkent dan ook dat het hier een onnatuurlijke gedraging betreft waaraan geen educatieve boodschap verbonden is en die niet noodzakelijk is voor de verzorging van het dier.

In het kader van het bovenstaande mag deze handeling dan ook niet voorkomen op de huidige wijze.

Het ''rechtop staan'' op het water (tailwalking)

Tailwalking is het uit het water omhoog komen, waarbij de dolfijn kort naar achteren ''surft'' over het water door middel van de staart. Dit is een aangeleerde gedraging die in de show van het Dolfinarium voorkomt. In de natuur is dit gedrag een enkele keer zichtbaar geweest, maar ook deze dolfijnen hebben dit eerst aangeleerd gekregen.

De RVO schrijft hierover dat het opspringen uit het water een natuurlijke gedraging is, maar dat het rechtop blijven staan door de staart te gebruiken dat niet is.

Dit, evenals dat er geen educatieve boodschap aan te pas komt, maakt dat dit niet meer mag voorkomen.

Met het hoofd water naar achteren gooien

Tijdens de show dient een dolfijn op commando water te gooien door het hoofd snel naar achteren te bewegen.

De RVO geeft aan dat het hier inderdaad om een onnatuurlijke gedraging gaat waaraan geen educatieve boodschap verbonden is.

Om die reden mag dit dus ook niet meer voorkomen.

Het plaatsen van de neus in de nek van de trainer

Gedurende de show plaatsen dolfijnen hun neus in de nek van een trainer, als ware het een knuffelmoment tussen de betrokken individuen.

Deze handeling druist echter recht tegen de voorschriften in. Zo staat er in de opgelegde afspraken: ''Daarbij is het belangrijk dat het publiek duidelijk wordt gemaakt hoe met dieren in het wild omgegaan moet worden; dat het wilde dieren zijn, geen knuffeldieren.''

De RVO schrijft dan ook dat het hier een onnatuurlijke gedraging betreft die het beeld creëert dat dolfijnen knuffel- en/of huisdieren zijn. De interactie heeft ook geen directe link met een educatieve boodschap.

Deze handeling mag dan ook niet meer voorkomen.

Dolfijnen die op hun rug liggen en daarbij een trainer voortduwen

Terwijl enkele dolfijnen op de rug zwemmen moeten ze een trainer voortduwen over het water. Het lijkt hier simpelweg te gaan om een handeling die als vermaak dient voor de bezoekers.

De RVO schrijft hierover dat dit inderdaad een onnatuurlijke gedraging is waaraan geen educatieve boodschap verbonden is. Het is ook een gedraging die niet noodzakelijk is voor de verzorging van het dier.

Deze handeling mag in de huidige vorm dan ook niet meer voorkomen.

Bewegingsloos ronddrijven op de rug

Als opvulling van de show drijven er op een gegeven moment drie dolfijnen bewegingsloos op hun rug in het water.

De RVO zegt hierover dat het op de rug zwemmen af en toe voorkomt bij dolfijnen in de natuur, maar niet op de manier zoals te zien is in de show. Het betreft hier dan ook een onnatuurlijke gedraging.

Daardoor mag ook deze handeling op deze wijze niet meer voorkomen.

2. Zeeleeuwen

Bij de zeeleeuwen is het goed om te vermelden dat het hier gaat om twee verschillende soorten. De Californische zeeleeuwen en de Stellerzeeleeuwen. Over die laatste hebben we al eerder geschreven. Het verblijf is daar slechts 160 centimeter diep, terwijl de minimale Europese richtlijn van de branchevereniging (waar het Dolfinarium geen onderdeel meer van is) maar liefst 440 centimeter diepte is. Ook vertonen deze dieren stereotiep gedrag, waarvan we zowel in 2024 als 2023 beelden hebben gemaakt.

Het zwaaien met de vinnen door de Californische zeeleeuw

Gedurende de show moet de zeeleeuw zowel met de vin zwaaien naar bezoekers, als snel van de ene naar de andere vin bewegen (waarbij de andere vin dan in de lucht is).

Deze gedraging staat specifiek beschreven in de voorschriften als zijnde een ongewenste gedraging: ''Een voorbeeld van een ongewenste gedraging van Californische zeeleeuwen is het zwaaien met de vinnen.''

Het feit dat de dieren dit alsnog moeten doen, is dus ook een duidelijke overtreding van de afspraken en mag niet meer voorkomen.

Het zwaaien met de vinnen door de Stellerzeeleeuwen

Aan het einde van de show zegt de trainer ''tot ziens'', waarna deze naar het publiek zwaait. Op dat moment moeten ook de zeeleeuwen naar de bezoekers zwaaien.

Deze gedraging staat voor de Californische zeeleeuw beschreven als een ongewenste gedraging. In de voorschriften staat daarover: ''Een voorbeeld van een ongewenste gedraging van Californische zeeleeuwen is het zwaaien met de vinnen.''
Vervolgens staat er: '' Let op: deze voorbeelden per diersoort zijn een niet-limitatieve opsomming.''

Vanwege het bovenstaande schrijft de RVO dan ook dat dit ook voor de Stellerzeeleeuw een onnatuurlijke gedraging is die geen educatieve boodschap overbrengt, noch nodig is voor de verzorging. Daarom mag dit niet meer voorkomen.

3. Walrus

In het Dolfinarium leven drie walrussen. Meer specifiek betreft het hier de Pacifische walrus: dieren die in het wild bij de jaarlijkse migratie meer dan 3000 kilometer kunnen afleggen. In het wild worden ze vaak in rust gezien in groepen van honderden dieren tegelijk.

We hebben over de walrussenshows maar liefst vier klachten kunnen indienen, en ook op deze punten hebben we gelijk gekregen.

Het op commando omrollen

In de show rolt een walrus op commando om, waarbij de trainer net doet alsof het hier een ongelukje betreft. Een handeling waar geen educatieve boodschap bij komt kijken, maar slechts het aan het lachen brengen van bezoekers tot doel lijkt te hebben.

Ook de RVO schrijft hierover dat dit een onnatuurlijke gedraging is die niet verbonden is aan het overbrengen van een educatieve boodschap. Indien het omrollen nodig zou zijn voor de verzorging van het dier dient dat duidelijk te moeten worden uitgelegd aan het publiek. Iets waar hier geen sprake van is.

De walrus klapt en zwaait met vinnen

Tijdens de show is te zien dat een walrus moet klappen met de vinnen en hier eveneens een soort van zwaaibeweging mee moet maken ter vermaak van de bezoekers.

De RVO schrijft hierover dat dit een specifieke gedraging is zonder educatieve doeleinden die niet mag voorkomen.

De walrus schudt op commando zodat het vet blubbert

Tijdens de show moet een walrus met het vet blubberen, een handeling die de bezoekers aan het lachen brengt.

De RVO schrijft hierover dat dit gedrag het dier op een clowneske wijze neerzet en het een onnatuurlijke handeling is waaraan geen educatieve boodschap verbonden is. Tevens is deze handeling niet nodig voor de verzorging van het dier.

Deze gedraging mag dus ook niet meer voorkomen.

Het natspuiten van bezoekers door een walrus

Tijdens de show zuigt een walrus water op en spuit vervolgens enkele personen in het publiek nat.

De RVO schrijft hierover dat het onnatuurlijk gedrag is zonder educatieve waarde. Verder schrijft de RVO eveneens dat het gedrag niet noodzakelijk is voor de verzorging van het dier en louter ter vermaak dient.

Daarom mag ook deze gedraging niet meer voorkomen.

4. Zeehonden

Bij de zeehonden hebben we één klacht ingediend over een van de showelementen. Het komt niet als verbazing dat de RVO het eens is met onze klacht en dat het Dolfinarium ook hier een aanpassing moet verrichten.

Het uitsteken van de tong door de zeehond

Tijdens de show houdt een trainer een inktvis voor de mond van de zeehond, terwijl het dier dit niet wil eten. Het lijkt op een plagende handeling. De zeehond moet dan de tong uitsteken, ter vermaak van de bezoekers.

In de voorschriften staat specifiek benoemd dat zulk antropomorf of onnatuurlijk gedrag enkel voor mag komen wanneer het noodzakelijk is (en ook daadwerkelijk wordt toegepast) voor de verzorging van de dieren én dit ook in de show wordt getoond om de gezondheidscontrole te illustreren, en dus niet slechts als grapje. Als voorbeeld noemt men hierbij expliciet het uitsteken van de tong.

In dit geval is er, ook volgens het besluit van de RVO, geen sprake van een educatieve toegevoegde waarde. Deze handeling mag zo dan ook niet voorkomen.

Het Dolfinarium in opspraak

Het is niet de eerste keer dat het Dolfinarium negatief in de schijnwerpers komt te staan. Met enige regelmaat komen er nieuwsartikelen of publicaties naar buiten rond dit onderwerp. Ook in andere landen is de kritiek groeiende. Zo heeft het Belgische Boudewijn Seapark (eveneens eigendom van Aspro Parks, net als het Dolfinarium in Harderwijk) te horen gekregen dat het moet sluiten, is het Franse Marineland ook recent gesloten en moet het Spaanse dolfinarium van Palmitos Park (eveneens eigendom van Aspro Parks) mogelijk binnenkort afgebroken worden omdat het illegaal gebouwd zou zijn.

Een (niet volledige) opsomming:

Maart 2025 - een influencer doet een boekje open over haar tijd in het Dolfinarium.
Maart 2025 - de Raad voor Dieraangelegenheden, bestaande uit 40 experts, laat zich kritisch uit over het houden van dolfijnen.
Januari 2025 - nieuwe beelden laten opnieuw stereotiep gedrag zien bij dolfijnen in het Dolfinarium.
Januari 2025 - Michelin maakt kenbaar dat ze voortaan geen sterren meer uitreiken aan dolfinaria.
November 2024 - Supermarktketen PLUS verbreekt de banden met het Dolfinarium.
September 2024 - het Dolfinarium is uit de Europese branchevereniging (E.A.A.M.) gezet. Het park voldoet niet aan de minimale eisen.
Juli 2024 - toenmalig minister Adema spreekt zich uit voor een totaalverbod op interacties tussen mensen en dieren in het Dolfinarium.
Juni 2024 - uit een onderzoek van Multiscope blijkt dat slechts 31% van de bezoekers van het Dolfinarium het park zou aanraden.
April 2024 - uit een onderzoek van EenVandaag blijkt dat het park nog steeds fotomomenten aanbiedt die niet meer toegestaan zijn.
Maart 2024 - Jane Goodall pleit voor de sluiting van dolfinaria en geeft aan dat geen enkel dolfinaria kan voldoen aan de behoeften van de dieren.
Maart 2024 - volgens de Nationale Benchmark Attractieparken en Dierentuinen scoort het Dolfinarium het op één na laagste cijfer.
Februari 2024 - het Dolfinarium krijgt van de overheid nog steeds geen toestemming om dieren naar China te verhuizen.
Januari 2024 - het lot van de walrussen in het Dolfinarium komt uitgebreid aan bod in het nieuwe boek ''Wally en wij'' van Irwan Droog.

Maar liefst 20 overtredingen van de vergunning