Hoewel er vaak een nadruk ligt op de dolfijnen die in het Dolfinarium worden gehouden, zijn er nog veel meer diersoorten. Graag stellen we ze één voor één aan je voor.
De haai
In het Dolfinarium kun je hondshaaien tegenkomen. Deze prachtige dieren blijven relatief klein, met een maximale lengte van 80 centimeter. Je kunt ze gemakkelijk herkennen aan de zandkleur (vandaar de bijnaam ''zandhaai'') met zwarte stippen. Het is de meest voorkomende haai in de Noordzee, en één van de weinige soorten haaien die niet wordt bedreigd. Voor een fokprogramma is dit dier dan ook niet interessant voor het Dolfinarium.
Waarom zijn de haaien dan wél aanwezig? In het zogenoemde ''Roggenrif'' leven ze in een klein en ondiep aquarium zodat bezoekers ze kunnen aanraken. Op die manier wil het Dolfinarium mensen laten ervaren hoe de(ze) dieren voelen. Het aanbieden van deze ervaring druist echter tegen het natuurlijke gedrag van de hondshaaien in: het zijn normaliter namelijk nachtdieren en hoe ouder ze worden, hoe dieper ze te vinden zijn: tot wel honderden meters diep. Door ze in een ondiepe bak te laten rondzwemmen waar mensen ze plots kunnen aanraken en er dus vrijwel constant verstoringen plaatsvinden in het water, ontbreekt het de dieren de mogelijkheid natuurlijk leefgedrag te kunnen vertonen. Het helpt ook niet dat er veel geluiden te horen zijn: haaien hebben een uitstekend gehoor, wat natuurlijk niet handig is als je probeert te slapen in een ruimte vol mensen die geluid maken.
Bruinvis
Laat je niet misleiden door de naam: de bruinvis is niet bruin en ook geen vis. We hebben het hier over een walvis. De meest voorkomende walvis in de Noordzee zelfs. Met een lengte van anderhalve meter lijken ze wel een beetje op dolfijnen. Net als dolfijnen kunnen ze ook goed springen, maar dat willen ze eigenlijk zoveel mogelijk voorkomen. Kom je in het wild bruinvissen tegen, dan zie je waarschijnlijk alleen een stukje van de rug. In het Dolfinarium leren we precies het tegenovergestelde: de dieren zijn daar getraind om tijdens de voorstellingen juist uit het water te springen om bezoekers te vermaken.
In hun natuurlijke habitat leven ze een schuw bestaan in veelal troebel water. Hierdoor is het niet altijd gemakkelijk om veel over de bruinvis te weten te komen. Gelukkig zijn ze vrij veelvoorkomend. Iets dat nog niet zo lang geleden wel anders was door vervuiling en andere problemen. Daardoor breiden we onze kennis over deze prachtige dieren steeds verder uit. Zo weten we inmiddels dat bruinvissen een enorm goed gehoor hebben. Dat levert wel een gevaar op met alle menselijke activiteiten in de zee. Het komt helaas vrij vaak voor dat bruinvissen gehoorbeschadiging oplopen of zelfs doof raken van bijvoorbeeld boren of het plaatsen van windmolens.
De natuurlijke teruggetrokkenheid van de bruinvis is in het Dolfinarium volledig tenietgedaan. Door de dieren bewust dichtbij bezoekers te brengen lijkt het Dolfinarium geen rekening te houden met het natuurlijke gedrag van deze dieren. Omdat bruinvissen vaak dichtbij de kust te vinden zijn kun je ze gelukkig ook buiten het Dolfinarium om zien, gewoon vanaf het strand. Vooral in de Oosterschelde heb je een goede kans om bruinvissen te zien. Het is dan wel handig om te gaan spotten als er weinig wind is, want ze komen niet ver uit het water.
Walrus
Ook van de pacifische walrus zijn er enkele dieren aanwezig in het Dolfinarium. De naam ''walrus'' betekent ''walvispaard'', en die naam vinden wij erg passen bij dit majestueuze dier. Vrouwtjes zijn iets kleiner en wegen gemiddeld tussen de 800 en 1000 kilo, waar de mannetjes gemiddeld tussen de 1400 en 1900 kilo wegen. Die duw je dus niet zomaar even opzij.
Ondanks dat ze er log en sloom uitzien, kunnen walrussen in het wild meer dan 3000 kilometer afleggen tijdens de jaarlijkse migratie. Deze natuurlijke drang is deze dieren met gevangenschap in het Dolfinarium helaas ontnomen. Het zijn dan overigens wel meestal de vrouwtjes en de jongen die de reis tussen een winter- en zomerverblijfplaats afleggen, terwijl de mannetjes tijdens de winter in een meer zuidelijk gelegen gebied verblijven. Heel af en toe zien we zelfs een walrus in Nederland. In november 2022 was er nog een jong volwassen mannetje te zien in Petten, en in 2021 bezocht walrus Freya onder andere Schiermonnikoog en Harlingen. Helaas liep het met haar minder goed af: ze werd doodgeschoten bij een bezoek aan Noorwegen...
Voor hun eten zoeken ze voornamelijk schelpdieren, maar ook bijvoorbeeld schaaldieren en slakken staan op het menu. Dit vinden ze vaak op 20 a 30 meter diepte, maar ze kunnen (indien nodig) tot wel honderden meters diep duiken op zoek naar eten. Ze zuigen de prooi, die vaak tussen de rotsen of op de zeebodem ligt, eruit door hun tong op een snelle wijze terug te trekken. Daarna spugen ze de schelpen en dergelijke weer uit. Om dit te simuleren heeft het Dolfinarium vol trots een bak laten installeren met gaatjes erin waar de walrussen hun eten uit kunnen zuigen. Dit simuleert echter niet het hele proces van zoeken naar eten en de energie en tijd die dat kost.
In het Dolfinarium leven op dit moment nog drie walrussen. Wil je walrussen in het wild spotten, dan kun je soms grote groepen tegenkomen. Honderden walrussen gezamenlijk op het ijs is geen bijzonderheid. Soms zie je zelfs duizenden dieren bij elkaar, waarbij de mannetjes vaak een eigen kudde hebben en de vrouwtjes ook.
Dolfijn
Dolfijnen zijn zeer intelligente en sociale dieren. In het wild maken ze deel uit van hechte en buitengewoon complexe (familie)groepen. Dolfijnen kunnen daarbij communiceren met honderden dieren. Dat sociale gedrag is belangrijk voor ze: zo vinden ze bescherming, liefde en genegenheid. Wetenschappers hebben ontdekt dat dolfijnen een hoog zelfbewustzijn hebben, en zijn daarin zelfs te vergelijken met ons mensen.
Door hun mooi gestroomlijnde lichaam kunnen dolfijnen hoge snelheden bereiken in het water. Dat is ook wel handig, want gemiddeld leggen ze ongeveer 50 tot 80 kilometer per dag af. Hun activiteitengebied kan uiteenlopen van 100 vierkante kilometer tot wel 1200 vierkante kilometer! Heel de gemeente Harderwijk is daarentegen nog niet eens 50 vierkante kilometer.
Dolfijnen brengen in de natuur ongeveer 90% van de tijd onder water door, waarbij ze hun adem tot 20 minuten kunnen inhouden, en soms wel tot 200 meter diep duiken. Dat is nogal een verschil met het vijf meter diepe verblijf in het Dolfinarium.
Stellerzeeleeuw
De stellerzeeleeuw is een dier met een wijdverspreid leefgebied. Zo kun je ze vinden in de golf van Alaska of bij Rusland, maar ook in Californië en zelfs voor de kust van Japan.
Stellerzeeleeuwen jagen voornamelijk ‘s nachts, en niet slechts op één prooi. Zo staan bijvoorbeeld meer dan 100 vissoorten op het menu, maar een inktvis, krab of garnaal slaan ze ook niet af. Wist je dat ze zelfs heel sporadisch een zeehond vangen? Tijdens de jacht kunnen ze tot bijna 200 meter diep duiken!
De mannetjes hebben meestal een harem van maximaal 15 vrouwtjes met hun jongen, maar deze groepen zijn vaak bij en door elkaar te vinden, waardoor je soms groepen van honderden dieren bij elkaar kunt vinden. Een indrukwekkend gezicht! Dit sociaal gedrag ontbreekt in gevangenschap, waar de dieren vaak slechts in kleine groepjes bij elkaar verblijven en ze niet de mogelijkheid hebben om andere zeeleeuwen te ontmoeten.
Californische zeeleeuw
De naam is misschien een beetje misleidend, want de Californische zeeleeuw komt inderdaad voor de kust van Californië voor, maar hun leefgebied strekt nog veel verder; van Alaska tot Mexico!
De zeeleeuwen zien onderwater goed, maar omdat hun ogen zijn aangepast om onder water te zien zijn ze boven water een beetje slechtziend. Wel is hun gehoor goed ontwikkeld, waardoor ze onder water goed kunnen jagen op hun prooi.
De Californische zeeleeuw leeft in het wild het hele jaar door met zijn soortgenoten samen. Op de kust kun je ze dicht op elkaar zien liggen. De dieren doen het liefst de hele dag door dutjes. Na overdag te hebben gedut gaan de zeeleeuwen ’s nachts op zoek naar voedsel.
De dieren staan bekend als vrij intelligent en makkelijk te trainen, waardoor ze veel in dierentuinen en dolfinaria worden gehouden. In Noord-Amerika worden ze zelfs door de marine gebruikt, die ze gebruikt om mijnen en verdachte duikers op te sporen. Ze zijn zelfs ingezet om duikers die bij marineschepen uit Noord-Amerika in de buurt kwamen van achteren te benaderen en vast te maken met een touw aan hun been! Ongelofelijk maar waar.
In het Dolfinarium is de Californische zeeleeuw één van de twee soorten zeeleeuwen die je daar kunt zien. Ook daar worden deze dieren getraind om het publiek te vermaken. De mens profiteert dus flink van hun bijzondere eigenschappen, terwijl die bedoeld zijn om te overleven in het wild.
Gewone zeehond
De gewone zeehond kun je onderscheiden van de grijze zeehond door te kijken naar zijn kop; de gewone zeehond heeft een ronde kop en de grijze een meer platte kop. Beide dieren worden door het Dolfinarium in gevangenschap gehouden. De gewone zeehond komt in het wild langs vrijwel alle kusten van de noordelijke Atlantische en Stille Oceaan en aangrenzende zeeën voor. Zo vind je hem in Europa in de Noordzee en de Waddenzee, de Oostzee en langs de kusten van landen als Noorwegen, IJsland, Ierland, Groot-Brittannië en Frankrijk. Je kunt de gewone zeehond dus ook gewoon in het wild proberen te spotten, in zijn natuurlijke leefomgeving, in plaats van hem in het Dolfinarium te gaan bekijken. Buiten Europa vind je deze zeehond bij Rusland en Japan, en bij Canada en Noord-Amerika.
Zwemmend kan de zeehond snelheden halen van wel 35 km/uur en kan hij duiken tot wel 500 meter diep. De zeehond komt boven water om adem te halen, en opent dan zijn neusgaten. Aan land bobbert hij; dat is het woord dat wordt gebruikt voor het zich voortslepen met de voorste vinnen, maar door het water zwemmen is makkelijker en op land is de gewone zeehond dan ook erg schuw. De gewone zeehond gebruikt zijn snorharen om te jagen op vis, omdat hij daarmee trillingen kan opvangen. Daardoor is het niet erg als het zicht onder water minder is.
De grijze zeehond is niet het meest sociale zoogdier. In het water zijn ze het liefst alleen en aan de kust liggen ze wel bij elkaar, maar maken ze het het liefst ook niet te knus en houden ze wat afstand.
Grijze zeehond
De grijze zeehond lijkt op de gewone zeehond, maar heeft een plattere kop. Daarnaast komt hij deels in dezelfde gebieden voor; in Europa vooral bij IJsland, Noorwegen en de Britse eilanden en Bretagne, maar ook op andere plaatsen zoals in de Oostzee is hij te vinden. De grijze zeehond komt ook voor bij Newfoundland (oostkust van Noord-Amerika), en bij Zuid-Groenland. Iets moeilijker te spotten dan de gewone zeehond dus, maar de grijze zeehond komt langzaamaan wel weer terug in de Waddenzee, waar hij in de middeleeuwen door menselijk toedoen was verdwenen.
Het dier kan tot wel 100 meter duiken, maar duikt meestal maar 25 meter. Verder kan hij uitstekend zien, horen en ruiken, ook onder water, en gebruikt hij daarnaast zijn baardharen om bewegingen in het water te volgen. Ook legt de grijze zeehond graag grote afstanden af, tot wel honderden kilometers. In het wild hebben de dieren daar de ruimte voor, en steken ze bijvoorbeeld over van de Waddenzee helemaal naar Schotland. In het Dolfinarium hebben de dieren die mogelijkheid helaas niet. Net als de gewone zeehond leeft de grijze zeehond in het water vooral solitair, maar op land zoeken de individuele dieren elkaar op en kun je ze in grote groepen zien.
